Milyarlık ihalelerden sonra mevzuat hatırlandı!
Yusuf Yavuz
Milyarlık araç bakım ve onarım ihaleleriyle gündeme gelen Antalya Büyükşehir Belediyesi, denetim ve yargı süreçlerinin gündemde olduğu bir dönemde Makine İkmal, Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı kurmaya karar verdi. Mevcutta Kırsal Hizmetler Dairesi’ne bağlı bir Şube Müdürlüğü ile temsil edilen bu birim, daire başkanlığına dönüştürülecek. Ankara, İstanbul ve İzmir başta olmak üzere Konya, Erzurum, Kayseri ve Van büyükşehir belediyelerinin de içinde olduğu birçok büyükşehir belediyesi mevzuat kapsamında daire başkanlığı kurmuştu. Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin hizmet alımı yoluyla araç bakım ve onarımı için yalnızca Yusuf Yadoğlu’na ait şirkete son iki yılda aktardığı bütçe 1.2 milyarın üzerinde.
Antalya Büyükşehir Belediyesi bünyesinde Makine İkmal, Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı kurulması için Belediye Meclisine teklif sunuldu. İnsan Kaynakları ve Eğitim Dairesi tarafından hazırlanan teklifte, bazı birimlerin adının değiştirilmesi ile yeni birim kurulması konusunda başlıklar yer alıyor. 13 Ekim 2025 tarihinde toplanacak olan Antalya Büyükşehir Belediye Meclisi’nin gündemine sunulan teklifte, kurum bünyesindeki makine ve araçların bakım ve onarımlarının yapılması için Makine İkmal, Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı kurulması önerisi dikkat çekiyor.
BÜYÜKŞEHİRDE YENİ YAPILANMA TEKLİFİ MECLİS GÜNDEMİNDE
Mevcutta Kırsal Hizmetler Dairesi Başkanlığı’na bağlı Şube Müdürlüğü olarak temsil edilen birimin, yeni kurulacak daire başkanlığına bağlanması planlanıyor. Mevcutta teknik konularda Genel Sekreter Yardımcısı olan Hüsamettin Elmas’a bağlı bir birim olan Park ve Bahçeler Dairesi Başkanlığı’nın, sosyal alanda hizmet veren birimlerin bağlı olduğu Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Çiğdem Hacıoğlu’na bağlanması öneriliyor. Hacıoğlu, Park ve Bahçeler Dairesi Başkanlığı’nı yürütürken, hafriyat soruşturması kapsamında gözaltına alındıktan sonra itirafçı olmasının ardından serbest bırakılan ve görevden uzaklaştırılan Mustafa Gürbüz’ün yerine Genel Sekreter Yardımcısı olarak atanmıştı.
KIRSAL HİZMETLERİN ASLİ İŞİ YOL YAPIMI OLACAK
Büyükşehir Meclisine sunulan teklifte Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı’nın doğrudan Genel Sekreterliğe bağlanması önerisi de dikkati çekerken, Kırsal Hizmetler Dairesi Başkanlığı’nın adının ‘Yol Yapım, Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı’ olarak değiştirilmesi isteniyor.
OTOBÜSLERİN BAKIM VE ONARIMI İÇİN İKİ YILDA 1.2 MİLYAR ÖDENDİ
Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin kurumsal yapısındaki bu köklü değişiklik talebi, idare bünyesinde yapılabilecek birçok yapım işi ve hizmetin, ihale yoluyla dışarıdan alınması eleştiri konusu olmuştu. Birçok belediyenin kendi bünyesinde yaptığı bakım-onarım işi için Antalya Büyükşehir Belediyesi son iki yılda tek bir firmaya 1 milyar 255 milyon TL ödediği görülüyor.
BAKIM VE ONARIM İHALELERİ YUSUF YADOĞLU’NUN ŞİRKETİNE
İstanbul’da yürütülen soruşturmanın Antalya Büyükşehir Belediyesi’ne sıçramasına neden olan iş insanı Yusuf Yadoğlu’na ait bir şirket olan YST Otomotiv Tur. İnş. San. AŞ’nin kurumdan 4 Şubat 2025’de 123 milyonluk otobüs bakım ve onarımı ihalesi aldığı görülüyor. Bu ihaleden iki ay sonra, 7 Nisan 2025 tarihinde yapılan bir başka ihalenin sözleşmesine göre Yadoğlu’nun şirketine ‘otobüs bakım ve onarım hizmetleri’ için Büyükşehir Belediyesi’nin 673 milyon ödediği görülüyor. Yusuf Yadoğlu’nun şirketine 2024 yılında aynı başlıkta verilen iki ayrı ihalede ödenen tutar ise 459 milyon TL. Yerel seçimlerin öncesi ve sonrasını kapsayan dönemde ‘otobüs bakım ve onarım hizmeti’ için Yadoğlu’nun şirketine 1 milyar 255 milyon 560 bin TL ödeme yapılmış.
BAZI BELEDİYELER BAKIM VE ONARIMI KENDİ BÜNYESİNDE YAPIYOR
Birçok kamu kurumu kendi bünyesindeki birimler aracılığı ile bu işi yürütüyor. Örneğin Van Büyükşehir Belediyesi 30 Temmuz 2025 tarihinde yaptığı bir açıklamada, kurum bünyesindeki atölyelerde 7 ayda 7 bin 180 aracın bakım ve onarımının yapıldığını duyurdu. Makine İkmal Yerleşkesi’nde bulunan 18 atölyede, idarenin kendi işgücüyle 2025 yılının ilk 7 ayında 7 bin 180 tamir, bakım ve onarım işi yapılarak belediye bütçesine büyük bir katkı sağlandığını duyuran Van Büyükşehir Belediyesi’nin açıklamasında, “Envanterimizde bulunan 625 aracın bakım, onarım ve tamirini kendi atölyelerimizde gerçekleştiren belediyemiz, Edremit ilçesinde yaklaşık 3 bin metrekarelik alan üzerinde yer alan Makine İkmal Bakım ve Onarım Daire Başkanlığımızda 80 personel ile otobüs, iş makinası, kamyon ve binek araçların rutin bakımları ve oluşan arızalarını gideriyor” ifadelerine yer veriliyor.
USTALAR BELEDİYENİN MAKİNE VE ARAÇLARINI TAMİR EDİYOR
Van örneği dışında Türkiye’deki birçok belediyenin bünyesinde makine ve araçların bakımı yapılıyor. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nde Yol ve Bakım Dairesi Başkanlığı’na bağlı Makine İkmal Şube Müdürlüğü ise 2025’in ilk çeyreğinde toplam 37 personel ile 164 araç ve 92 iş makinesinin bakımını yaparak belediye bütçesine katkı sağlamış. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin kurumsal internet sitesinde yer alan habere göre, ilgili daire başkanlığı bünyesinde alanında uzman 28 usta görev yapıyor ve kurum bünyesindeki makine ve araçların bakım ve onarımında görev alıyor.
İHALE YOLUYLA HİZMET ALIMI ADI KONMAMIŞ BİR ÖZELLEŞTİRME
Antalya 3 milyona yaklaşan nüfusu ile Türkiye’nin 5. büyük kenti. Büyükşehir Belediyesi’nin 2025 yılı bütçesi, ASAT ve ilçe belediyeleri ile birlikte 103 milyar olarak açıklanmıştı. Bu rakam, birçok bakanlığın 2025 yılı bütçesinden daha büyük, bazı bakanlıkların ise yaklaşık 3 katını buluyor. Kamu kaynakları sınırlı, ihtiyaçlar ise sınırsız. Yerel yönetimlerde ihale mekanizması ‘ihtiyaç yaratma’ konusunda adeta sihirli bir değneğe dönüşüyor. Bu konuda ‘uzmanlaşan’ personel, özellikle yerel yönetimlerde hızla yükseliyor ve otorite tarafından korunuyor. Belediyelerin bünyesinde mevzuatın da desteklediği birçok teknik birim olmasına rağmen, istihdam edilen uzman ve teknik personel amaç dışı kullanılırken, o personelin yapabileceği iş ve hizmetler ihale yoluyla dışarıdan alınıyor. Bu, kamunun yapacağı iş ve hizmetler için adı konmamış bir özelleştirme türü olarak görülüyor. Maliyeti kamuya yüklenirken, kazancı özel şirketlere aktarılan bu sistem, ihaleler yoluyla merkezi siyasetin yeniden tasarlandığı bir döneme de kapı araladı.