Türkiye'de yasadışı yollarla sokulurken el konulan goril Zeytin'in, Nijerya'daki türdeşlerinin yanına gönderilmesi beklenirken, Türk hükümetinin gorili ülkede tutma planları uluslararası bir krize yol açtı. Gazeteci Güven İslamoğlu'nun sorularını yanıtlayan Matkap (Mandrillus) Çiftliği Müdürü Liza Gadsby, bu durumun hem gorillerin menfaatine hem de uluslararası yaban hayatı ticareti anlaşmalarına aykırı olduğunu belirtti.

Güven İslamoğlu

 Geçtiğimiz Aralık ayında İstanbul'da kaçakçılar tarafından yurda sokulurken ele geçirilen goril yavrusu Zeytin'in akıbeti belirsizliğini koruyor. Gorilin, yasal süreçlerin tamamlanmasının ardından Nijerya'da türdeşlerinin yanına, Matkap (Mandrillus) Çiftliği'ne gönderilmesi planlanıyordu.

Ancak son günlerde Türk hükümetinin Zeytin'i Türkiye'de tutmaya yönelik söylentileri, gorili bekleyen kurum olan Nijerya'daki Matkap Çiftliği'nde şaşkınlık yarattı. Çiftliğin Müdürü Liza Gadsby, gazeteci Güven İslamoğlu'na yaptığı açıklamada, Türk veya Nijerya hükümetlerinden resmi bir doğrulama almadıklarını ancak söylentilerin endişe verici olduğunu dile getirdi.

"Zeytin ve Bili Birlikte Gitmeyi Bekliyordu"

Liza Gadsby, Matkap Çiftliği'nde Zeytin'i bekleyen özel bir durum olduğunu açıkladı. Çiftliğin, Nijerya Gümrük Hizmetleri tarafından el konulan 3 yaşındaki dişi bir Batı Ova Gorili olan "Bili"ye baktığını belirtti. Nijerya'nın yerel bir goril alt türü olmaması nedeniyle, Bili'nin akredite bir koruma alanına gönderilmesi planlanıyordu.

Gadsby, "Zeytin Aralık ayında İstanbul'da el konulduktan sonra bu planı durdurduk. Zeytin'in gelmesini bekleyip sağlık taramasını burada yaptıracağımızı ve iki genç gorilin daha sonra arkadaş olup, birbirlerinin yanında güvende bir şekilde, kalıcı bir yuvaya doğru birlikte seyahat edeceklerini düşündük," dedi.

"CITES Ruhuna Aykırı" Vurgusu

Müdür Gadsby, Türk hükümetinin Zeytin'i Türkiye'de tutma planının hem Zeytin'in hem de onu bekleyen Bili'nin çıkarına olmadığını vurguladı. Açıklamasında uluslararası yasalara dikkat çekerek şunları kaydetti:

"Ayrıca, Türkiye'nin de imzacısı olduğu CITES'in [Nesli Tehlike Altındaki Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme] ruhuna ve yasadışı yaban hayatı ticaretine karşı uluslararası iş birliğine de aykırı. Hem Zeytin hem de Bili, kendi türleriyle birlikte doğada bir gelecekleri olabilecekleri bir yaşam alanına geri gönderilmeyi hak ediyor."

Gadsby, CITES izninin Nijerya hükümeti tarafından Şubat ayında verildiğini ve Türkiye hükümetinin Mart ayı sonuna kadar Zeytin'i kendi gözetimlerine iade etmeyi kabul ettiğini, ancak bunun hiçbir zaman gerçekleşmediğini de ekledi.

Goril Zeytin'in akıbetinin, uluslararası yaban hayatı koruma çevrelerinde yakından takip edilen önemli bir dava olduğu belirtiliyor.