Çerçioğlu 10 yıldır hiç imar denetimi yapmamış!

Yusuf Yavuz CHP’den AKP’ye geçen Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu’nun başkanlık koltuğuna oturduğu 2014 yılından bu yana Aydın’da imar uygulamalarına yönelik direkt bir denetim yapılmadığı ortaya çıktı. Sayıştay’ın 2023 yılında Aydın Büyükşehir Belediyesi’nde yaptığı denetimlerde elde edilen bulgulara göre, Aydın’ın Büyükşehir’e dönüştüğü 31 Mart 2014 tarihinden, 2023 yılı sonuna kadar ilçe belediyelerinin imar uygulamaları üzerine direkt bir denetim yapılmadığı gibi, imara aykırılıktan dolayı ilgili kanunda belirtilen yetkiler de kullanılmadığı tespit edildi. Sayıştay’ın Kasım 2024’de yayımladığı raporda ayrıca Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı ihalelerdeki usulsüz işlemlere de yer veriliyor. Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu CHP’li belediyelere yönelik operasyonların sürdüğü bir dönemde partisinden istifa ederek AKP’ye geçti. CHP Genel Başkanı Özgür Özel Çerçioğlu’nun Aziz İhsan Aktaş’a en fazla çalışan isim olduğunu belirterek, AKP’ye katılmasının operasyon endişesi nedeniyle olduğunu dile getirdi. ‘ALNIM AK, BAŞIM DİK’ DEDİ, BAKAN BAK’I AYDIN’DA AĞIRLADI Özlem Çerçioğlu, Aydın’ın büyükşehir statüsüne geçtiği 31 Mart 2014 tarihinde Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı oldu. Ardından 2019 ve 2024’deki yerel seçimleri de kazanarak Aydın’da üç dönemdir belediye başkanlığı görevini yürüten Çerçioğlu, “veremeyecek hesabım yok, alnım ak, başım dik” açıklamaları yaparak hem eski partisi CHP’nin yönetimine yüklendi, hem de kamuoyuna mesaj vermeyi sürdürdü. Kuşadası’ndaki usulsüz imar taleplerine geçit vermediği için baskı gördüğünü öne süren Çerçioğlu, 22 Ağustos’ta AKP’li Gençlik ve Spor Bakanı Aşkın Osman Bak’ı çiçeklerle karşılayarak Aydın’da ağırladı. SAYIŞTAY RAPORUNDA HANGİ BULGULAR VARDI Siyaset gündemini meşgul eden Özlem Çerçioğlu’nun CHP’den istifa ederek AKP’ye katılması, hakkında bir soruşturma olduğu ancak İçişleri Bakanlığı’nca soruşturma izni verilmediği iddialarını da gündeme getirdi. Bu konuda henüz resmi bir açıklama yapılmış değil ancak Sayıştay’ın Aydın Büyükşehir Belediyesi’nde yaptığı denetimlerde imar mevzuatına ve ihale kanununa yönelik aykırılıklar tespit edildiği ortaya çıktı. 10 YILDIR İLÇE BELEDİYELERİNE HİÇ İMAR DENETİMİ YAPILMAMIŞ Sayıştay’ın 2023 yılında Aydın Büyükşehir Belediyesi’nde yaptığı denetimlerde elde edilen bulgular, Kasım 2024’de yayımlanan rapora yansıtıldı. Buna göre Sayıştay raporunda yer verilen en çarpıcı tespitlerden biri, Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin 10 yıl boyunca direkt olarak imar denetiminde bulunmadığı yönünde. SAYIŞTAY: ‘İMAR UYGULAMALARI ÜZERİNE DİREKT BİR DENETİM YAPILMAMIŞ’ Aydın Belediyesinin, 6360 sayılı Kanun ile 31 Mart 2014 tarihinden itibaren büyükşehir belediyesine dönüştürüldüğü belirtilen Sayıştay raporunda, konuyla ilgili şu tespitlere yer veriliyor: “Yapılan incelemede Aydın Belediyesinin Büyükşehir’e dönüştürüldüğü tarihten 2023 yılı sonu itibari ile İlçe Belediyelerinin imar uygulamaları üzerine direkt bir denetimde bulunmamış; herhangi bir imara aykırılıktan dolayı İmar Kanunu’nun 32 ve 42’inci maddelerinde belirtilen yetkileri kullanmamıştır. Kamu İdaresi cevabında, 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 11’inci maddesi ile Büyükşehir Belediyesine verilen imar denetim yetkisinin kullanılması konusunda bulgudaki tespitler doğrultusunda gerekli özen ve hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir. Sonuç olarak, 5216 sayılı Kanunu’nun 11’inci maddesi uyarınca, tespit edilen belli konularda ilçe belediyelerinin imar uygulamaları denetlenmelidir.” 20 BİN M2’LİK BELEDİYE HİZMET ALANI TİCARİ ALANA ÇEVRİLMİŞ Sayıştay’ın Aydın Büyükşehir Belediyesi’nde imar konularında elde ettiği bulgulardan biri de, Büyükşehir Belediye Meclisi’ne bir ilçeden gelen ‘özel planlama alanının ticaret alanına’ dönüştürülmesine ilişkin plan değişikliği talebiyle ilgili meclis kararında, ‘kamu yararı’ gerekçesinin yer almaması oldu. Tespite göre, uygulama imar planında ‘özel planlama alanı’ olarak ayrılan arsanın ticaret alanına dönüştürülmesi istenmiş, 20.650 m2 olan belediye hizmet alanının 20.590 m2’sinin ticaret alanına çevrilmesi talebi Meclis tarafından onaylanmış. SAYIŞTAY: ‘MECLİS KARARINDA KAMU YARARI GEREKÇESİ YOK’ Büyükşehir Belediye Meclisi’nin plan değişikliği ile ilgili hiçbir kamu yararı gerekçesi göstermeden bu plan değişikliğini onaylamış olduğu vurgulanan Sayıştay raporunda, “İlçe Belediyesi Plan Notunda özel planlama alanlarının rekreasyon alanı, spor alanı, ticaret alanı gibi çoklu alan kullanımı yapılabileceği ifade edilmiştir. Ancak alanın büyük bir kısmı ticaret alanına dönüştürülmüş olmasına rağmen söz konusu alanın spor, park ve rekreasyon alanı olarak da değerlendirilmesi mümkündür. Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği’nde imar planı değişiklerinin kamu yararı amaçlı teknik ve nesnel gerekçelere dayanılarak yapılacağı belirtilmiştir. Bu nedenle söz konusu alanın park, spor, belediye hizmet alanı yapılmayıp ticaret alanı yapılmasında kamu yararına ilişkin teknik ve nesnel bir gerekçenin Meclis Kararında yer alması gerekmektedir” tespitine yer veriliyor. BELEDİYE YÖNETİMİNİN SAYIŞTAY’A KAMU YARARI YANITI Sayıştay’ın söz konusu bulguyla ilgili görüş talep etmesi üzerine Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin verdiği yanıtta, “Mevzuat açısından kamu yararlarının belediye meclis kararlarında belirtilmesi zorunluluğu bulunmasa da Belediye Meclisinin, plan değişikliği tekliflerini incelerken hem mevzuat kapsamında değerlendirme yapmakta olduğunu hem de bulunduğu bölgenin ihtiyaçları, fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, çevreyle uyumu yakalamak gibi faktörleri de dikkate alarak karar verdiğini dolayısıyla kamu yararının gözetildiği” ifade edildi. SAYIŞTAY: ‘GEREKÇELER MECLİS KARARINDA YAZILMALI’ Sayıştay raporunda ise ilgili mevzuat uyarınca kamu yararı amaçlı değişikliklerin teknik ve nesnel gerekçelere dayanılarak yapılabileceğine atıfta bulunarak, söz konusu teknik ve nesnel gerekçelerin, meclis kararı veya Uygulama İmar Plan Değişikliği Plan Açıklama Raporunda yer alması gerektiği belirtilerek, “Özel Planlama Alanının büyük bir kısmının ticaret alanına çevrilmesinde Büyükşehir Belediyesi Meclis Kararı, İmar ve Bayındırlık Komisyon görüşü ve Uygulama İmar Planı Değişikliği Açıklama Raporunda kamu yararına ilişkin herhangi bir gerekçeye yer verilmemiştir. Bu itibarla, imar planı değişiklerinde kamu yararına ilişkin teknik ve nesnel gerekçeler Meclis Kararlarına dayanak olan plan açıklama raporuna, imar komisyon görüşüne veya Meclis Kararlarına yazılmalıdır” değerlendirmesinde bulunuldu. İKİ İLÇENİN 63 BİN TON ÇÖPÜ YOL KENARINA YIĞILMIŞ Koçarlı ve İncirliova İlçe Belediyelerinin katı atıkları bertaraf tesisine getirmedikleri ve yol kenarlarına vahşi depolamada bulunduklarını tespit eden Sayıştay denetçilerinin hazırladığı raporda, “Yapılan incelemede 2014 yılından itibaren Koçarlı Belediyesinin evsel katı atıkların büyük bir kısmını Büyükşehir belediyesine ait bertaraf tesisine getirmeyerek Koçarlı Çakırbeyli arasında yol kenarına depoladığı, çöp yığının yaklaşık 63.000 tona ulaştığı; aynı şekilde İncirliova belediyesin de evsel katı atıkların büyük bir kısmını bertaraf tesisine getirmeyerek Acarlar Hali arkasındaki bölgeye depoladığı, çöp yığının yaklaşık 145.000 tona ulaştığı ve çöplerin sızıntı yaptığı çevre kirliliği açısından büyük risk taşıdığı halde İlçe Belediyelerine herhangi bir yaptırım uygulanmadığı anlaşılmıştır” bulgusuna yer verildi. BELEDİYEDEN ‘DURUM ÇEVRE İL MÜDÜRLÜĞÜNE BİLDİRİLDİ’ YANITI Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin konuyla ilgili Sayıştay’a verdiği yanıtta, “gelen şikâyetler doğrultusunda yapılan incelemelerde, tespit edebildikleri atıkların vahşi depolanması gibi alıcı ortama zararı olan olumsuz durumların ilgili belediyesine ve Aydın Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne bildirildiğini, söz konusu Belediyelere 2016 yılından bu yana gerekli uyarılar yapılarak vahşi depolama yapmamaları ve atıklarını düzenli depolama sahasına getirmeleri için defalarca bildirimde bulunulduğunu ve bu durumun yukarıda da belirtildiği gibi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ile de paylaşıldığı” ifade edildi. BELEDİYEDEN RESTORAN OLARAK KİRALANDI, GECE KULÜBÜ YAPILDI Sayıştay raporunda, mülkiyeti Aydın Büyükşehir Belediyesi’ne ait olan Efeler ilçesi Orta Mahalle’de yer alan Tekstil Park içerisindeki eski fabrika binasının idare tarafından Haziran 2022’de özel bir şirkete yıllık 500 bin TL bedelle ‘restoran’ olarak kiraya verildiği, ancak sözleşmeye aykırı şekilde mekânın gece kulübü olarak işletildiği tespitine yer verildi. Belediye tarafından içkili lokanta ruhsatı verilen eski fabrika binasının kiralandığı tarihten itibaren başka şehirlerde de şubeleri bulunan bir gece kulübü olarak hizmet verdiği belirtilen Sayıştay raporunda, şu tespitlere yer veriliyor:  “biletleri internet üstünden satılan ve ünlülerin düzenli konser verdiği her gün 500 ile 1000 kişinin ziyaret ettiği konsept gece kulübüdür. Adı geçen kulübe Büyükşehir Belediye Encümeni tarafından kapanması gereken saatte kapanmamak ve izinsiz canlı müzik yayını yapmaktan çeşitli zamanlarda cezalar kesmiştir. BELEDİYE ‘KİRACIYI YAZILI OLARAK UYARDIK’ DEDİ Ayrıca Efeler Kaymakamlığı İlçe Emniyet Müdürlüğü tarafından yapılan denetimlerde ise gece 01.00 den sonra canlı müzik yayını yapıldığı, kapalı alanda sigara içildiği, yaşı küçük çocuk bulundurulduğu tespitleri yapılarak Efeler Belediyesine bildirilmiştir. Anlaşılacağı üzere restoran olarak kiralanan taşınmaz gece kulübü olarak işletilmektedir. Ancak taşınmaz mala ilişkin sözleşme, şartname ve 2886 sayılı Kanun uyarınca söz konusu taşınmazın kiralama amacı dışında kullanılması mümkün değildir. Kamu İdaresi cevabında, kiracının yazılı olarak uyarıldığını, kira sözleşmesinin 29’uncu maddesinde belirtilen amaçlar dışında taşınmazın kullanılması halinde sözleşmenin fesih edileceğinin ihtaren bildirilerek fesih sürecinin başlatıldığını ve bundaki sonraki sözleşmeye ait aykırılıklarda 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 62’nci ve 84’üncü maddelerine göre işlem yapılacağını ifade etmiştir. SAYIŞTAY: ‘SÖZLEŞME FESHEDİLMELİ’ Ancak, İdare cevabında kiracının yazılı uyarılarak sözleşmeye aykırı kullanıma devam etmesi halinde sözleşmenin fesih edileceği belirtilmesine rağmen; İdarenin kiracının gayrimenkulü sözleşme ve 2886 sayılı Kanun hükümlerine aykırı kullanıma başladığı tarihte yazılı bildirimde bulunmadığı ve kiracının gayrimenkulü restoran yerine gece kulübü olarak kullanıma devam ettiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, birçok kez amacı dışında kullanıldığı tespit edilen taşınmaza ilişkin sözleşme, 2886 sayılı Kanun uyarınca feshedilmelidir.” İHALELERDE MEVZUATA AYKIRI BULGULAR TESPİT EDİLDİ Sayıştay’ın geçtiğimiz yılsonunda yayımladığı raporda, Aydın Büyükşehir Belediyesi ile ilgili denetim bulguları arasında ihalelerle ilgili tespitler de yer alıyor. Sayıştay Denetim Raporu’nda yer alan ihale mevzuatına aykırı bulgular özetle şöyle: -Belediye tarafından yol yapım, bakım, onarım ve altyapı ihalelerinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleneceğine ilişkin düzenlemeler yapıldığı; ancak gerekçeli bir açıklama belgesine yer verilmeksizin mali teklif puanının ağırlığının, teknik değerlendirme puanına göre düşük belirlenmesi nedeniyle işin yüksek fiyat teklif eden istekliler üzerinde bırakıldığı görülmüştür. -İdare tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 19’uncu maddesine göre açık ihale usulüyle ihale edilen ‘Aydın İli Genelinde Yol Yapım, Bakım, Onarım ve Altyapı İşleri Yapım İşi’ ve ‘Aydın İli Muhtelif Cadde, Bulvar ve Mahalle Yollarında Alt Yapı ve Üst Yapı Yapım İşi’nde kesin proje olmadan ihaleye çıkıldığı görülmüştür. -İdare tarafından ihale edilen yapım işlerinde, revize birim fiyat uygulamasına ilişkin güncel mevzuat hükümlerine yüklenici ile yapılan sözleşmelerde yer verildiği ancak uygulamaya eski düzenleme ile devam edilmesi sebebiyle resmi birim fiyatların dikkate alınmadığı görülmüştür. -İdare tarafından ihale edilen yapım işlerinin sözleşmelerinde yer almayan ve sonradan yapılmasına gerek bulunan imalat kalemlerine ait yeni birim fiyatların belirlenmesi sırasında kullanılan faturaların ve rayiçlerin ilgili ticaret ve/veya sanayi odasına onaylatılmadığı görülmüştür. -Uygulama projeleri bulunan ‘Efeler İlçesi Işıklı Mahallesinde Doğal Yaşam Parkı Peyzaj ve Çevre Düzenlemesi Yapım İşi’nin birim fiyat teklif usulü ile ihale edildiği görülmüştür. -Belediye tarafından gerçekleştirilen bazı mal alımlarının parasal limitlerin altında kalmak amacıyla kısımlara bölünerek doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirildiği ve doğrudan teminle yapılan bazı hizmet alımlarında ise piyasa fiyat araştırmasının yalnızca Belediye Şirketinden fiyat alınarak yapıldığı tespit edilmiştir. Belediye tarafından gerçekleştirilen bazı mal alımlarının parasal limitlerin altında kalmak amacıyla, kısımlara bölünerek, açık ihale usulü yerine doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirildiği görülmüştür. -Belediyenin doğrudan teminle yapılan bazı hizmet alımlarında piyasa fiyat araştırmasının yalnızca Belediye Şirketinden fiyat alınarak yapıldığı görülmüştür.