AKP’li yöneticinin konağının restorasyon parası CHP’li belediyeden!

Yusuf Yavuz Antalya’nın Kaleiçi dışındaki ilk Türk yerleşimlerinden biri olan tarihi Balbey Mahallesi’ndeki tarihi konakta Şubat 2018’yangın çıktı. Osmanlı dönemi konut mimarisi özelliği taşıyan 19. yüzyıldan kalma konakta büyük hasar meydana geldi. Yangının hemen ardından ise 3 Nisan 2018 tarihinde bu konağı Antalya Büyükşehir Belediyesi 18 yıllığına kiraladı. Kiralama sözleşmesine eklenen ‘özel şart’, mülk sahibinden 5 kuruş çıkmadan yanan konağın belediye tarafından restore edilmesini zorunlu kılıyordu. Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin her yıl kirasını ödeyip yaklaşık 15 milyon TL harcayarak restore ettiği tarihi konak, AKP İl Yöneticisi Zihni Kilit ve ailesine ait çıktı. Balbey Mahallesi’nde çok sayıdaki tescilli konut yıkılmak üzereyken, büyükşehir belediyesinin AKP’li bir yöneticiye ait tarihi konağın, CHP’li belediye yönetimi döneminde kamu bütçesinden 15 milyon harcanarak restore edilmiş oldu. Antalya’da Kilit Konağı olarak bilinen Balbey Mahallesi’ndeki tarihi yapı, 19 yüzyıl Osmanlı konut mimarisi özellikleri taşıyor. Balbey’deki kentsel doku, Antalya’nın ilk fethedildiği dönem olan 13. Yüzyıldan başlayarak Beylikler, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerini yansıtan katmanlar barındırıyor. Günümüzde kentin merkezinde sıkışıp kalan Balbey Mahallesi’ndeki tarihi doku, yangınlar, bakımsızlık ve onarım bekleyen tescilli yapıların zamana karşı direnemediği için birer birer yok oluyor. MÜLK SAHİPLERİ TESCİLLİ YAPILARI KURTARMAYA ÇALIŞIYOR Restorasyon projelerinin yüksek maliyeti ise bir başka sorun. Milyonlarca lirayı bulan restorasyon maliyetini kişisel olarak karşılayabilen mülk sahiplerinin çabalarıyla birkaç konut kurtulabilmiş. Ancak kentin ortasında harabeye dönen tarihi evleriyle dikkati çeken Balbey’deki onlarca konut halen kurtarılmayı bekliyor. 2018’DE YANAN KİLİT KONAĞINI KULLANILAMAZ HALE GELDİ O konutlardan birinin sahibi de Antalya’da turizm ve endüstriyel turizm mutfak eşyaları alanında ticaret yapan Kilit ailesiydi. Halk arasında ‘Kilit Konağı’ olarak bilinen Muratpaşa ilçesi Yüksekalan Mahallesi373/7 parselde kayıtlı taşınmaz, Balbey Mahallesinin tarihi dokusu içinde kalıyor. Kilit Konağında Şubat 2018’de yangın çıktı. Çıkan yangında tarihi konak büyük zarar görerek kullanılamaz hale geldi. (Şubat 2018’de çıkan yangında Kilit Konağı kullanılamaz hale gelmişti.) YANGINDAN İKİ AY SONRA KONAĞI BELEDİYE KİRALADI Kilit ailesine ait konak, yangından kısa süre sonra 3 Nisan 2018 tarihinde yapılan sözleşme ile Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından kiralandı. Antalya Büyükşehir Belediyesi Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanı Mevlüt Özdemir ile mülk sahibi aile adına M. Kilit tarafından imzalanan kiralama sözleşmesinin süresi ise 18 yıl olarak belirlendi. Ancak kira sözleşmesinde M. Kilit’e vekâlet verdiği görülen mülk sahibi aileden Zihni Kilit’in adı dikkat çekti. Daha önce AKP Antalya İl Başkan Yardımcısı olarak görev yapan Zihni Kilit, halen partinin il yönetiminde bulunuyor. BİR YIL İÇİNDE BELEDİYENİN RESTORE ETMESİ İSTENİYOR Antalya Büyükşehir Belediyesi’ni AKP’li Başkan Menderes Türel’in yönettiği dönemde, Nisan 2018’de yapılan kiralama sözleşmesine göre, yangın gören özel mülke ait tescilli taşınmazın, belediyenin olanaklarıyla restore edilmek şartıyla idareye kiralandığı görülüyor. Kira sözleşmesine yanan konağın 30 Nisan 2019’a kadar tamamlanması şartı da eklenmiş. (AKP Antalya İl Yönetim Kurulu Üyesi Zihni Kilit, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile) SÖZLEŞMEDE RESTORASYON ŞARTI: SAHİBİNDEN PARA İSTENMEYECEK Kira sözleşmesine eklenen ‘özel şartlar’ arasında, büyükşehir belediyesinin kiralanan taşınmazı kendi bünyesinde kullanabileceği gibi kamu kurumlarına ya da tüzel kişilere kullandırma maddesi de yer alıyor. Bir başka ‘özel şart’ ise, kiralanan taşınmazın “Bakım, onarım, restorasyon projesi ve hazırlanarak onaylanan projeye göre tüm restorasyon yapım işleri büyükşehir belediyesine ait olacaktır. Mülk sahibinden herhangi bir bedel talep edilmeyecektir” koşulunu getiriyor. BELEDİYE KİRALADIĞI KONAĞI VALİLİĞE TAHSİS ETTİ Antalya Büyükşehir Belediyesi yanan konağı mülk sahiplerinden 18 yıllığına kiraladıktan 13 gün sonra, 16 Nisan 2018 tarihinde “devlet konukevi” olarak kullanılmak üzere Valilik birimlerince restorasyonunun yapılması için Antalya Valiliği’ne tahsis ederken, 31 Mart 2019’daki yerel seçimlerde belediye el değiştirince restorasyon projesi sözleşmedeki tarihe yetişmedi. HAZİRAN 2022’DE RESTORASYON İHALESİ YAPILDI CHP’li Muhittin Böcek’in Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı olmasıyla, kişilere özel çıkar sağlayacak içerikteki bu kiralama sözleşmesi feshedilmediği gibi, Kilit Konağı’nın restorasyonu için Haziran 2022’de ihale yapıldı. Antalya Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı ile Astaş Pro. Mim. Res. Ltd. Şti. arasında yapılan 13 Haziran 2022 tarihli restorasyon ihalesi sözleşmesine göre yanan konağın restorasyonu için 7 milyon 386 bin TL ödendiği görülüyor. SERKAN TEMUÇİN: ‘MALİYETİ 14 MİLYON 500 BİN TL OLACAK’ Dönemin Antalya Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Daire Başkanı Serkan Temuçin, Balbey’deki tarihi konağın restorasyonu sürerken 8 Haziran 2023 tarihinde yaptığı açıklamada, “Büyükşehir Belediyesi olarak Balbey Mahallesi’nde aynı zamanda kentsel dönüşüm projesi yürütürken bir yandan da metruk binayı restore ediyoruz. İnşaat çalışmasının tamamlanmasıyla Balbey’in eski cazibesini arttıracağız. Bu inşaatın maliyeti yaklaşık 14 milyon 500 bin TL olacak. Antalya Valiliği ile yapmış olduğumuz protokol ile binayı teslim edeceğiz” ifadelerini kullanmıştı. DEVLET KONUKEVİ AYDAŞ’A ‘OFİS’ OLDU, KİRASINI BELEDİYE ÖDÜYOR Restorasyon için harcanan bütçenin yaklaşık 6 milyon TL’lik kısmının Antalya YİKOB tarafından karşılandığı öğrenilirken, Büyükşehir Belediyesi’nin tamamladığı çalışmaların sonunda tarihi konak ‘devlet konukevi’ olarak kullanılmak amacıyla Valiliğe teslim edildi. Ancak devlet konukevi yapmak yerine tarihi konağa Valilik bünyesinde kurulan AYDAŞ A.Ş.’nin yerleşerek ofis olarak kullanıldığı ortaya çıktı. Kamudaki tasarruf tedbirlerine rağmen lüks mobilyalar ve mefruşat ile donatıldığı görülen Kilit Konağı’nın tahsisi halen Valilik bünyesinde olduğu belirtilirken, kirasını ise Büyükşehir Belediyesi ödüyor. KİŞİYE ÖZEL RESTORASYON, SİYASET ÜSTÜ RANT DAYANIŞMASI Antalya’da geçmişin izlerini taşıyan mahallelerden biri olan Balbey’deki tarihi doku bütüncül olarak kurtarılmayı beklerken, son yıllarda birçok konakta yangın çıktı. Ancak yanan konaklardan yalnızca birinin belediye tarafından kiralanarak kamu bütçesiyle restore edilmesi, ‘kişiye özel çıkar’ sağlama iddiasını gündeme getirdi. Başkan Böcek’in göreve geldikten sonra kendi döneminden önce ‘restorasyon şartı’ ile belediye tarafından yapılan kiralamayı feshetme yetkisine sahip olduğu belirtiliyor. Ancak 2022’de ihale yapılarak kurum bütçesinden milyonlar harcanarak yapılan ‘kişiye özel’ restorasyon, Antalya’daki siyaset üstü rant dayanışmasının çarpıcı örneklerinden biri olarak değerlendirildi.