Finike’deki 1800 yıllık Kırkgöz köprüsü yok olmak üzere!

Yusuf Yavuz Antalya’nın Finike ilçesinde bulunan tarihi Kırkgöz Köprüsü ilgisizlik ve ihmal yüzünden yok olmak üzere. MS 3. Yüzyılda Roma döneminde yapıldığı tahmin edilen basık kemerli köprü, Alakır Çayı’nın eski yatağında yer alıyor. 1997 yılında kültür varlığı olarak tescil edilen ancak zamanla kaderine terk edilen tarihi köprünün üzerinden araçların geçmesi tahribatı hızlandırdı. Köprünün kurtarılması için TORAÇDER öncülüğünde harekete geçen Finike’deki sivil toplum örgütleri, geçtiğimiz Şubat ayında Koruma Bölge Kurulu ve Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü’ne başvurdu. Başvuruya yanıt veren Koruma Bölge Kurulu, Nisan ayında yapılan toplantıda alınan kararı da paylaştı. Kararda, Kırkgöz Köprüsünün onaylı restorasyon projesi kapsamında onarımına başlanıncaya kadar araç trafiğine kapatılması, müze denetiminde bitki temizliği ve bakım çalışmalarının yapılması istendi. FİNİKELİ STK’LAR KIRKGÖZ KÖPRÜSÜ İÇİN HAREKETE GEÇTİ Finike TORAÇDER Başkanı Önder Akülkü, Hasyurt Mahallesi sınırlarında, Alakır Çayı’nın eski yatağı üzerinde bulunan tarihi Kırkgöz Köprüsünün yıkılmak üzere olduğunu belirterek acilen önlem alınması çağrısında bulundu. Roma dönemine tarihlenen basık kemerli köprünün mimarisinin dünyadaki nadir örneklerden biri olduğuna değinen Akülkü, “Finike’deki sivil toplum örgütleri olarak bir araya geldik ve ilgisizlikten yok olma aşamasına gelen tarihi köprümüzün kurtarılması için Koruma Bölge Kurulu başta olmak üzere ilgili kurumlara başvurumuzu yaptık. Bundan sonra atılacak adımların hızlandırılmasını, ilçemizin önemli bir kültür mirası olan Kırkgöz Köprüsünün bir an önce onarılarak geleceğe taşınmasını talep ediyoruz” dedi. (Lmyra kentine ulaşımın sağlandığı yol üzerinde bulunan Kırkgöz Köprüsü, 1954 yılında bölgeyi gezen Arkeolog Prof. M. Mellink tarafından böyle görüntülenmiş.): (Tarihi köprü 1800 yıldır zamana direniyor ancak son yıllarda ilgisizlik ve bakımsızlıktan dolayı yok olma tehlikesi ile karşı karşıya) ‘TARİHİ KÖPRÜ HARABEYE DÖNDÜ, ÖNLEM ALINMAZSA YOK OLACAK’ Finike’deki sivil toplum örgütlerinin geçtiğimiz Şubat ayında ilgili kurumlara yaptığı başvuru dilekçesinde, 1997 yılında tescil edilerek korumaya alınan ve Kırkgöz Kemeri olarak anılan tarihi yapının işgal altında olduğu ve harabeye döndüğü vurgulandı. Kısa zaman içinde müdahale edilmezse tarihi yapıda geri dönüşü olmayan zararların oluşacağı uyarısına yer verilen başvuruda, bir an önce önlem alınması istendi. KORUMA BÖLGE KURULU: ARAÇ GEÇİŞİ ENGELLENEMİYOR Başvuruya yanıt Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, Kırkgöz (Alakır) Köprüsünün Ekim 2010 tarihinde koruma alanı ve yapı grubunun belirlendiğini belirterek 2014 yılında ise birinci grup yapı olarak tescilinin yapıldığını bildirdi. Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 19 Kasım 2014 tarihli kararı ile Kırkgöz Köprüsünün üzerinden araç geçişinin engellenmesi amacıyla bariyerler konulduğu ancak buna rağmen araç geçişinin engellenemediği vurgulandı. KÖPRÜNÜN RESTORASYON PROJESİ 11 YILDIR BEKLEMEDE Koruma Bölge Kurulu’nun 10 Nisan 2025 tarihli Kararında, “Halen araç trafiğine açık olduğu ve araçlar tarafından kullanıldığı Kurulumuza sunulan bilgi ve belgelerden anlaşıldığından ivedilikle köprünün araç trafiğine kapatılmasına, ayrıca Kurulumuzun 19.11.2014 tarih, 3195 sayılı kararı ile uygun bulunan restorasyon projesi doğrultusunda ilgili kurumlarca onarım çalışmasına başlanmasına, onarım çalışmaları başlayıncaya kadar köprü tabliyesi ve kemer açıklıklarında bitki temizliği ve bakım çalışmalarının ilgili kurumlarca müze müdürlüğü denetiminde yapılmasına karar verildi” deniliyor. KARAYOLLARI: ‘ÖDENEK OLURSA RESTORASYONA BAŞLANACAK’ Öte yandan Finike’deki sivil toplum örgütlerinin tarihi köprünün onarılmasıyla ilgili başvuru yaptığı kamu kurumlarından biri olan Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü (Antalya) de konuyla ilgili yanıtında Koruma Bölge Kurulu’na benzer ifadelere yer verdi. Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü’nün yanıtında, “Tarihi Alakır Köprüsüne ait restorasyon uygulama projeleri bölge müdürlüğümüzce hazırlanmış olup, projeler Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 19.11.2014 tarih, 3195 sayılı kararı ile onaylanmıştır. Yatırım programına alınması halinde, bütçe ödeneklerine bağlı olarak restorasyon işlemlerinin yapılması planlanmaktadır” ifadelerine yer verildi. 1800 YIL AYAKTA KALAN KÖPRÜ SON 70 YILDA HABABEYE DÖNDÜ Koruma Bölge Kurulu’nun 2014 yılında onayladığı tarihi köprünün restorasyon projesiyle ilgili 11 yıldır hiçbir adım atılmaması dikkati çekerken, 1950’li yıllarda kemer açıklıkları belirgin olan ve altından su aktığı görülen fotoğraf kayıtları, kültürel mirasın yıllar içinde nasıl harabeye döndüğünü de gözler önüne seriyor. Geçmişte Likya uygarlığının önemli kentlerinden biri olan Lmyra’ya ulaşımı sağlayan tarihi köprü yaklaşık 1800 yıldır ayakta. Ancak acilen önlem alınmazsa Finike ilçesinin önemli kültür miraslarından biri daha göz göre göre tarihe karışacak.