25 Ekim cumartesi günü kuvvetli lodos ile dalgalar Armutlu sahillerini geceden başlayıp gün boyu dövdü. Zaten başka türlü hiçbir rüzgâr bu kadar dalga yapmaz. Severim lodos fırtınasını. Dalgalar denizi temizler ve ölü yosunlar ile diplerdeki kirlilik sahile taşınır. Temizlenir deniz.
Pazar sabahı harika güneşli bir güne uyandık. Çalışma masamdan denize bakarken bir genç adamın sahile taşan yosunları temizlediğini gördüm. İçimden “helal olsun başkana, hafta sonu demeyip sahili temizlemek için elemanları göndermiş” dedim.!
Günlük yürüyüşümü yapmak için sahile indiğimde yosun temizleyen arkadaşa belediye mi gönderdi diye sordum. “Hafta sonu A bloktaki yakınlarıma misafir olarak geldik, sahilde biriken yosunları görünce de tırmığı alıp temizlik yapmaya başladım” dedi. Duyarlılığı için teşekkür ettikten sonra hemen en büyük çiftçilerden biri olan dostumu aradım. Konuyu anlatıp, doğal gübre ve kompost malzemesi olan başta fosfor, mineral ve protein zengini bu yosunları aldırıp zeytin bahçesine taşımasını önerdim. “Tuzludur onlar” dese de, Armutlu deniz suyu dipten kaynayan yeraltı suları nedeniyle o kadar tuzsuz ki, köpeklerin deniz suyu içtiğini defalarca gördüm. Baktım ki hafta sonu pek gönlü yok!
Daha sonra video çekip belediye başkanına gönderdim ve tüm sahilde bu şekilde temizlik yaparak denizden gelen bu bereketi çöp diye atmayıp, kompost haline getirerek park ve bahçelere gübre olarak kullanmasını önerdim. Pazartesi günü gereğini yapacağını düşünüyorum/ umuyorum..
haberi ilginç kılan gelişme sonra yaşandı. Yosunları temizleyen 30’lu yaşlardaki genç adam yanıma gelip. “Çağlayan adliyesinde hakimim” deyince şaşkınlığım daha çok arttı. Seviyorum ve çok güveniyorum gençlerimize. Yürekten alkış hakim bey.
Armutlu’nun iki temel ürünü vardır. Zeytin ve balık. Sanayi yoktur.
Yazılarımı takip edenler bilir. Döngüsel ekonomi ve Mavi ekonomiyi çok önemserim. Bu konuyla ne alakası var diyenlere cevabım aşağıda.
Okurlardan bir talebim var. Aşağıdaki açıklamaları okuduktan sonra bulundukları belediyenin, park- bahçe- barınak hayvanları- çiftçi destekleri adıyla yem ve gübreler için, ihaleli veya piyasadan teminle ödediği bedelleri araştırsınlar.
Her belediyeye bağlı hal- pazaryeri ile mezbaha vardır. Sahillerdeki balık halleri de (Kooperatif bile olsa) belediye kontrolündedir. Buralardan bol miktarda gıda atığı çıkar. Ayrıca park ve bahçelerdeki ağaçlar ve çimler biçildiğinde yüklü miktarda organik atık çıkar. Evlerden ambalaj atıklarını toplamayı akıl ederiz de gıda atıklarını toplamak kimsenin aklına gelmez. Hepsi çöpe gider.
Yurt dışında müstakil evi olanlar ile sitede yaşayanların bahçesinde bu atıklar kompost yapılır. Bir bidon içine atıldıktan sonra üzerine birkaç kürek toprak atılarak çevrilir. Üzerine biraz su ilavesiyle kısa sürede bedava bahçe- saksı toprağı elde ederler. “Bizim kadar zengin olmadıkları için ayrıca gübreye para ödemezler!!”
Türkiye’de de bazı Belediyeler hal ve mezbaha atığını hayvan yemine dönüştürüp kompost tesisleri kurarak park ve bahçelerinde gübre olarak kullanır. Barınaklardaki hayvanları için yem almazlar. Organik çöp miktarı fazla olan büyükşehir ve il belediyeleri ise bu atıkları Biyogaz veya Biokütle tesislerinde işleyip gaz ve kompost gübreye dönüştürür. Bazı belediyelerin ise hayvan çiftlikleri dışkılarını toplayarak Biyogaz- Biokütle tesisinde işlediğini biliyorum.
Armutlu belediyesi ve diğer belediyeler ne yapabilir?
Bu yosunlar, limandaki balık atıkları, Mardinliler yerleşkesi ve köylerdeki hayvan atıkları toplanarak bir arsaya dökülse, inşaat ruhsatı verilen yerlerdeki uygun topraklar hafriyat kamyonlarına talimat verilerek buraya döktürülse (Daha uzak mesafeye dökmektense işlerine gelir). Traktör kepçe ile organik atık- toprağı karıştırıp elekten geçirerek zengin proteinli saksı toprağı ve elek artıklarını zeytin- meyve bahçeleri için doğal kompost gübreye dönüştürmek mümkündür. İsteyen gelir alır veya belediye encümeni tarafından belirlenen fiyat tarifesiyle nakliye bedeli eklenerek/ eklenmeyerek bahçe sahiplerine teslim edilir.
Denizden gelen bedava yosun ile balık atıkları MAVİ EKONOMİ ürünüdür.
Yosun ve gıda atıklarını torbalar içinde toplayarak, toprakla karıştırıp kompost gübre veya saksı toprağı elde etmek DÖNGÜSEL EKONOMİ’dir.
Hayvan yemi elde etmek için kapasiteye göre 10.000 TL’den başlayıp 25- 30.000 TL civarı yem makinesi satın alındığında barınaktaki hayvanların yem sorunu çözülür ve belediyeye yükü kalmaz.
Döngüsel ekonomi kişilerden başlar, kooperatifler- birlikler- sanayi ve tarımsal tesisler- evlere kadar uzanarak giysiler, ev eşyaları, elektrik/ elektronik malzemeler gibi genişletilebilir. Tüketim toplumu olmaktan sıyrılıp bilinçli toplum olarak geçmişte çok daha fazla örneklerini yaşadığımız sorumluluklarımızı hatırlayarak okulda- sokakta- parkta- plajda çocuklarımıza bu alışkanlıkları tekrar geri kazandırmak zorundayız. Birçoklarının hayran olduğu batılı gelişmiş toplumlarda böyle yapılarak kaynaklar heba edilmiyor.
