Bilindiği gibi 81 il belediyesinden 30’u BB- Büyükşehir Belediyesidir. Her birinin su ve kanalizasyon idareleri olup, İETT- ESHOT- EGO ile birlikte 33 bağlı kuruluşları var. Toplam 63 yapıyor.
Bütçe disiplini ve liyakat olmayıp, siyasi kararlarla bütçe dışı harcamalar yapma alışkanlığıyla bu kurumların hemen hepsinin banka borcu, faiz, piyasa borcu, vergi ve SGK borçları ciddi miktarlara ulaşmış. Çoğu neredeyse bankaları zengin etmekle meşgulken, kamu borçları karşılığında gayrimenkul takası yaparak, taşınmaz satarak da borçlardan kurtulmaya çalıştığı kamuoyuna yansımaktadır.
Yapısal önlem alınmadıkça, liyakatsiz yöneticiler iş başında oldukça borçlar tekrar artmaktadır.
Bazı belediyelerin Borç/ Gelir durumlarına bakınca çok aşırı buldum. Liste uzamasın diye %80 ve üzeri olanları ele aldım. %50’den fazla borç oranlarını alsaydım, sanırım 63 kurumdan en az 40 tanesi aşırı borçlular arasına girecekti.
1.Üç- dört yıl maaş ödemeyip harcama yapmasa, yıllık gelirinin tümüyle borç ödese yetmeyecek %80+ Borç/ Gelir oranı olan belediyeler ve bağlı kuruluşlar aşağıda
@marsugovtr %365
@HatayHatsu %294
@deskigm %280
@MalatyaBelTr %279
@maskimalatya %214
@BuskiGM %211
@teski %151
@GaziantepBeld %136
@muskibasin %118
@baskiimudurlugu %114
@suskigm %111
@Maski_Manisa %100
@HatayBSB %99
@balikesirbld %95
@TiskiKurumsal %92
@iettdestek %91
@eshotgm %90
@GaskiKurumsal %90
@samsunbsb %88
@OrduBBld %82
@istanbulbld %80
@KBBKOSKI %80
@MeskiGM %80
@erzurumbld 2023 %79
*Görüldüğü gibi 16 bağlı kuruluş ve 8 belediye var. Yani bağlı kuruluşların durumu daha kötü.
2. Borç/ gelir oranı en düşük 2024
@muglabsb %4
@manisabsb %11
@eskisehirbb %19
@iskignmudurlugu %21
@isukocaeli %21
@MardinBuyukshr %21
*İSKİ ve İSU en düşükler arasına girebiliyorsa, diğer bağlı kuruluşlar nedenlerini araştırmalı.
3.Alacağını tahsil etse hiç borcu kalmayacak olanlar
@muglabsb %670
@Tdagbld %386
@iskignmudurlugu %170
@manisabsb %155
@diyarbakirbld %142
@isukocaeli %131
@askiankara 2023 %123
*Bu alacaklara faiz işletilse bile, banka faizleri daha yüksek olduğu için hızla tahsilat başlatılmalı.
SONUÇ
Hangi partili olursa olsun liyakat yoksa durum değişmiyor.
İL- İLÇE- BELDE belediyelerinde de durum farklı değil.
Tüm dünya yönetişim ve kalkınmada BM Sürdürülebilirlik 5.0 standartlarına ulaşma çabasına girmişken, belediyelerimiz mevcut mali/ finans anlayışıyla hedeflerine ulaşamazlar. Çünkü her proje aslında finans yönetimi esasına dayanır.
Projeli yaşam kültürünü benimsemiş kaç belediyemiz var?